اگرچه در طول سه دهه اخیر قالی‌بافی در ایران کم‌رونق شده به گونه‌ای که تا دو دهه پیش میزان صادرات فرش دستباف بیش از ۲میلیارد دلار بود ولی این رقم از سال ۱۳۹۷ به ۵۰ میلیون دلار در سال کاهش یافته است.
اما در این میان، فرش دستباف یزد با وجود فراز و نشیب‌های زیاد همچنان از سالم بافت‌ترین فرش‌های ایرانی محسوب می‌شود و از طرفی برای توسعه دست‌بافته یزدی‌ها در سال‌های اخیر، کارگاه‌های متمرکزی در یزد ایجاد و همین امر موجب شده تغییراتی در رنگ‌بندی و طرح فرش‌ها ایجاد شود و فرش یزدی به یکی از محبوب‌ترین فرش‌های ایرانی تبدیل شود که کارشناسان دلیل آن را قیمت مناسب و ضخامت بیشتر نسبت به سایر فرش‌های دستباف ایرانی می‌دانند.
اما با این اوصاف بافندگان یزدی در سال‌های گذشته با مشکلاتی نظیر کمبود مواد اولیه و دستمزدهای پایین مواجه هستند که انتظار دارند مسئولان این گره‌های کور افتاده بر مسیر اشتغال آن‌ها را باز کنند.
آمار نزولی بافندگان قالی
رئیس اتحادیه فرش دستباف یزد با اشاره به اینکه ۱۲ استان در زمینه فرش دستباف مشغول به فعالیت هستند و یزد جزو پنج استان برتر در این زمینه است، می‌افزاید: صادرات فرش دستباف یزد در دهه ۶۰ و اواخر ۷۰ بسیار خوب بوده است و یکی از محاسن صادرات، فروش به قیمت بالا بود اما فعالان این صنعت در حال حاضر در زمینه قیمت با مشکل روبه‌رو هستند.
به گفته علیرضا نیکخواه در شرایط فعلی حدود ۱۵۰ کارگاه قالی‌بافی در محلاتی نظیر حسن‌آباد، بولوار دهه فجر و چهارراه دولت‌آباد فعالیت دارند که در هر کدام از آن‌ها ۱۰ تا ۱۵ دار قالی مستقر بوده اما همچنان آمار نزولی بافندگان قالی در استان نگران‌کننده است.
وی در عین حال، قیمت پایین و سود کم، کاهش صادرات فرش دستباف و بیمه نبودن قالی‌بافان را از عمده دلایل بصرفه نبودن فعالیت در این صنف دانسته و بر ضرورت حل مشکلات صادرات قالی و بیمه قالی‌بافان تأکید می‌کند.
نیکخواه با اشاره به اینکه در صورت خوب کار کردن ماهی فقط ۷-۶ میلیون تومان به فعالان این صنف می‌رسد، تصریح می‌کند: تحریم دلیل اصلی کاهش صادرات فرش دستباف استان یزد است و اگر مشکل صادرات این قالی‌ها برطرف شود دیگر هیچ حمایتی از فعالان این صنف نیاز نیست زیرا صادرات بر سایر مشکلات فائق می‌آید.
وی با بیان اینکه هنر ارزشمند قالی‌بافان یزدی به دلیل محدود شدن بازارهای صادراتی و ضعیف بودن بازارهای فعلی مقصد صادرات، بسیار پایین است، می‌افزاید: هر چند استان یزد هنوز هم در تهیه مواد اولیه فرش‌بافی از جمله پشم‌ریسی و رنگرزی توانمند است اما افزایش قیمت مواد اولیه سرسام‌آور بوده و با افزایش قیمت ناچیز فرش در این سال‌ها هیچ تناسبی ندارد.
راه‌اندازی دهکده نساجی
استاندار سابق یزد نیز نابود شدن صنعت فرش را قصه پرغصه‌ای دانسته و از انجمن فرش خواستار پیگیری در این باره می‌شود.
مهران فاطمی در خصوص راه‌اندازی دهکده نساجی اظهار می‌کند: این دهکده با مشکلات قانونی مواجه بوده و همچنین به ۱۰ هکتار زمین نیاز دارد از این رو باید در مرحله نخست جانمایی زمین مشخص شده تا زمین در نخستین فرصت تأمین شود.
وی با اشاره به سابقه پنج دهه استفاده استان از معادن می‌افزاید: این در حالی است که قدمت نساجی ما به بیش از ۱۰۰ سال می‌رسد، ولی با وجود داشتن نخبه و دانشگاه و فناوری همچنان واردکننده ماشین‌آلات نساجی و معدن هستیم که باید در این خصوص تدبیری اندیشیده شود.
رقابت با چین، هند و پاکستان
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان یزد از رقیبان جدی نظیر کشورهای چین، هند و پاکستان به عنوان یکی از مشکلات جدی این صنعت یاد کرده و می‌افزاید: مسائلی نظیر کاهش قدرت خرید مردم، واردات فرش و کمبود مواد اولیه مرغوب فرش دستباف و همچنین رکود صادرات موجب شده تا حدودی رونق فرش دستباف کمتر شود.
محمدکاظم صادقیان با اشاره به ضرورت بازاریابی و صادرات، اشتغال جوانان به بافندگی و افزایش کیفیت فرش خاطرنشان می‌کند: ۳۵ هزار بافنده در استان، ۲۰۰ هزار متر تولید و فروش فرش را در سال رقم می‌زنند، با وجود همه مشکلات به ویژه مشکلات داخلی بهتر است مسئولان ارشد استان برای تداوم فعالیت هنرمندان فراموش شده این صنعت اصیل و فاخر، فکر و برنامه‌ریزی اساسی داشته باشند.
تأثیر تحریم‌ها بر قیمت فرش
معاون بازرگانی سازمان صمت یزد با اشاره به ارتباط با کشور عربستان برای معرفی فرش دستباف یزد، اظهار می‌کند: با توجه به شرایط پیش آمده برای صادرات فرش دستباف به کشورهای اروپایی اما قیمت فرش و دستمزد کارگران بافنده افزایش نیافته است.
علی افشارپور ادامه می‌دهد: برای بازاریابی و فروش فرش‌های دستباف در اتاق بازرگانی کمیته فرش تشکیل و برای حل مشکلات صنف فرش‌بافان جلساتی با تشکل‌های صنفی و روستایی برگزار شده است.
نظر شما